เนื้องอกกระดูกสันหลังอาจทำให้ปวดหลังเรื้อรัง ปวดร้าว ชา–อ่อนแรง หรือการทรงตัวผิดปกติ เป้าหมายการรักษาคือ ปลดการกดทับเส้นประสาท ควบคุมก้อนเนื้องอก และคงความมั่นคงของกระดูกสันหลัง โดยทีมแพทย์เฉพาะทางและดูแลร่วมหลายสาขา (สหสาขา วิชาชีพ)
เนื้องอกกระดูกสันหลังคืออะไร
• พบได้ทั้ง ชนิดปฐมภูมิ (เช่น meningioma, schwannoma, chordoma บางราย) และกระจายจากมะเร็งอื่น (metastasis)
• อยู่ได้หลายตำแหน่ง: นอกเยื่อหุ้มไขสันหลัง (extradural), ในเยื่อหุ้ม (intradural–extramedullary) หรือ ในไขสันหลัง (intramedullary)
• การรักษาต้องอาศัย ภาพถ่ายรังสี + พยาธิวิทยา และการวางแผนเป็นรายบุคคล
อาการที่ควรรีบประเมิน
• ปวดหลัง/คอที่เป็นมากขึ้นตอนกลางคืนหรือไม่สัมพันธ์การใช้งาน
• ชา–อ่อนแรง เดินลำบาก สะดุดหกล้มบ่อย
• ปวดร้าวตามแนวเส้นประสาท แขน/ขา
• กลั้นปัสสาวะ/อุจจาระผิดปกติ หรือชาบริเวณก้น–อวัยวะเพศ (ภาวะฉุกเฉิน)
แนวทางการดูแลแบบทีม (Multidisciplinary)
1. วินิจฉัย: ตรวจระบบประสาท + ประเมินMRI/CT : พิจารณา ตัดชิ้นเนื้อ (biopsy) หากจำเป็น
2. ประชุมแผน (Tumor board): ศัลยแพทย์ระบบประสาทและกระดูกสันหลัง + รังสี รักษา + มะเร็งวิทยา
3. แผนผ่าตัด/ไม่ผ่าตัด: ร่วมกับทางเลือกเสริม เช่น รังสีรักษาแบบกำหนดเป้าหมาย (SRS/SBRT) หรือยา/ฮอร์โมนตามชนิดมะเร็ง
4. ฟื้นฟูและติดตามผล: กายภาพบำบัด ปรับกิจกรรม และติดตามภาพซ้ำตามความจำเป็น
เทคนิคการผ่าตัดที่ให้บริการ
• Microscope/Endoscope–Assisted Resection: เอาก้อนออกผ่านแผลเล็ก เท่าที่ปลอดภัย
• Decompression: ปลดการกดทับเส้นประสาท/ไขสันหลัง
• Stabilization/Instrumentation: ใส่นอต–เหล็ก/กระดูกเทียมเพื่อ คงความมั่นคง เมื่อต้องตัดกระดูกจำนวนมาก
• Vertebroplasty/Kyphoplasty: ในรายที่มี กระดูกยุบจากก้อน/กระจาย เพื่อลดปวดและเสริมความแข็งแรง
• Pre-op Embolization (บางชนิดที่มีเลือดมาเลี้ยงมาก) เพื่อลดเลือดออกระหว่าง ผ่าตัด
***เลือกเทคนิคตาม ชนิด–ตำแหน่ง–ขนาดก้อน–สภาพผู้ป่วย
ขั้นตอนการรักษา (Patient Journey)
1. ส่งอาการ + ภาพ MRI/CT ผ่าน LINE OA → นัดตรวจ
2. ประเมินโดยแพทย์เฉพาะทาง + วางแผนร่วมสหสาขา
3. เตรียมตัวก่อนผ่า (ตรวจเลือด/หัวใจ/ยาที่ใช้อยู่)
4. วันผ่าตัด: ดมยาสลบ/เทคนิคเหมาะสม, ใช้เครื่องมือช่วยนำทาง/เฝ้าระวังเส้นประสาท ตามความพร้อม
5. พักฟื้น: ลุกเดินเร็ว ดูแลแผล/อาการปวด
6. ผลชิ้นเนื้อ (Pathology) → วางแผน รังสี/ยา เพิ่มเติมหากจำเป็น
7. กายภาพบำบัด + ติดตามผลระยะยาว
ผลลัพธ์ที่คาดหวัง
• ลดปวด ปรับการเดิน/การทรงตัวดีขึ้น เมื่อปลดการกดทับได้ทันเวลา
• ควบคุมก้อนเนื้องอกหรือเตรียมพร้อมสำหรับการรักษาเสริม
• เป้าหมายสูงสุดคือ คุณภาพชีวิต และ ความปลอดภัย ของผู้ป่วย
***ผลลัพธ์ต่างกันตามชนิดก้อน ระยะโรค และสุขภาพโดยรวม
ความเสี่ยงและความปลอดภัย
• เลือดออก/ติดเชื้อ, น้ำไขสันหลังรั่ว, ชา–อ่อนแรง/เส้นประสาทระคายเคือง, ลิ่มเลือด
• มาตรการลดความเสี่ยง: เทคนิคปลอดเชื้อ, ประเมินเลือดออกง่าย, เฝ้าระวังเส้นประสาท (neuromonitoring) และการวางแผนร่วมทีมรังสี–มะเร็งวิทยาเมื่อจำเป็น
เตรียมตัวก่อน–หลังผ่าตัด
• ก่อนผ่า: แจ้งยาละลายลิ่มเลือด/สมุนไพร, งดน้ำอาหารตามกำหนด, นำผลMRI และ CT ล่าสุด
• หลังผ่า: เดินระยะสั้นบ่อย ๆ, ดูแลแผลให้แห้ง, ใส่อุปกรณ์พยุงตามคำแนะนำ, เริ่มกายภาพตามแผน, นัดติดตามตามกำหนด
ทำไมเลือก A SPINE CLINIC
• ผ่าตัดและรักษาโดยอาจารย์แพทย์เฉพาะทางระบบประสาทและกระดูกสันหลัง
ร่วมดูแลกับรังสีรักษา–มะเร็งวิทยาแบบ Multidisciplinary
• วางแผนรายบุคคล เน้นความปลอดภัยและคุณภาพชีวิต
• ระบบ LINE OA สำหรับนัดหมาย ส่งเอกสาร และติดตามอาการได้สะดวก
• โปร่งใสเรื่องค่าใช้จ่าย และมีเอกสารสำหรับการใช้สิทธิประกัน
